آدام بید و آسیاب کنار فلوس رمانهایی هستند سرشار از تجربیات اولیه نویسنده: پدر و مادرش، کودکی خودش، آرزوهای جوانی اش، رابطه وی با برادرش، و علاقه او به دوشیزه لويس، ماده خام داستان دو رمان مذکور را تشکیل می دهند. اما الیوت در سه رمان آخرش از تجربیات شخصی دور شد. واقعیت را از آن تجربیات گرفت، و دنیاهایی متفاوت خلق کرد. میان رمانهای اولیه و سه رمانی که بعدها نوشت، دو رمان دیگر نگاشت که هر دو بسیار متفاوت و سرشار از تخیلند. این دو «سایلاس مارنر» و تنها رمان تاریخی او «رومولا» هستند.
خلاصه کتاب سایلاس مارنر
رمان سایلاس مارنر (۱۸۶۱)، کوتاهترین و، از نظر طرح، کاملترین رمان جورج الیوت است که به واقع نوعی داستان پریان است که در خلال زندگی عادی روستایی تعریف شده. همانطور که در بسیاری از داستانهای پریان می توان دید، موضوع اصلی طلاست؛ طلایی که مارنر، بافنده پیر و مصروع زیر سنگی در خانه اش می اندوزد و آنگاه «دانستان کاس» پسر خوشگذران ارباب، آن را می رباید. در بعدازظهر کریسمس، موسم هدیه های جادویی، آنگاه که همه مردم محل در خانه ارباب مشغول رقص و پایکوبی اند، بافنده تنها و نیمه کور، که تازه از یکی از حمله های صرعش بهبود یافته، متوجه چیزی روی زمین سنگی کلبه اش می شود و گمان می برد طلای گمشده اش نزد او بازگردانده شده. او که هنوز کاملاً از حمله صرع فارغ نگشته، دستش را به زحمت دراز می کند و طلای جاندار، یعنی موهای کودکی، را لمس می کند. آنچه به دنبال می آید رستگاری است که به مدد عشق حاصل می شود. سایلاس که تا وقتی هدفش پول درآوردن و پول جمع کردن بود، احساساتش تحلیل می رفت، اکنون به عنوان پدر فرزند خوانده اش زندگی تازه ای را آغاز می کند.
کودک، رابط این قسمت با نیمه دیگر داستان است، یعنی خوش اقبالی خانواده کاس. استخوانهای دانستان در معدنی می پوسد، بی آنکه یافته شود. «گادفری» از قید ازدواجی شتابزده و بیفکرانه آزاد می شود و در آن عید کریسمس می تواند به «نانسی لميتر» اظهار عشق کند و با او ازدواج کند، چرا که کودکی که سرگردان از کلبه سایلاس مارنر سردرآورده بود، به تنهایی به آنجا نرفته بود، بلکه همراه با زن گادفری تا روشنایی آتش خانه سایلاس مارنر رفته بود، و سایلاس زن را بر در خانه اش مرده در برف یافته بود.
نقدی بر کتاب سایلاس مارنر
کتاب سایلاس مارنر اثر هنری کاملی است، به نحوی که خواننده هیچگونه ناهمخوانی بین قصه رمانتیک و موقعیت واقع گرایانه داستان نمی یابد. آیا ممکن است که حتی آدمی نزدیک بین موی طلایی را به جای سکه طلا اشتباه بگیرد؟ این موضوع چندان مهم نیست. این جذابترین رمان جورج الیوت چون افسانه است، از آن داستانهایی است که در روستا، سالها دهان به دهان می گردد. داستان کریسمس بی عیب و نقصی است. گفتگوی مردان در میخانه رینبو را غالباً به خاطر صحت و خلاقیتش ستوده اند. ضعفهای دو برادر کاس خیلی خوب تشریح شده. نانسی لمیتر، یکی دیگر از زنان جوانی است که جورج الیوت در وصف زیبایی اش سخن می گوید، اگرچه می گویند الیوت در مورد زنهای زیبای داستانهایش سختگیر است. او که بی تردید گمان می کرد بدقیافه است و از این گمان رنج می برد، درکی دقیق از زیبایی زنانه داشت.
باز، هنگامی که مردم برای حضور در مهمانی خانه ارباب مهیا می شوند، همان خصوصیات داستانهای پریان را می بینیم، لباسهایی از ابریشم جناغی نقره ای که از لای زرورقهای تمیز بیرون آمده و گلوبند مرجانی که گرد گردن سفید دوشیزه نانسی حلقه زده، از آن جمله است. سایلاس مارنر از آن داستانهای پریان نیست که پایان کاملا خوشی داشته باشد، چون گادفری ناگزیر است درد بی فرزندی را تحمل کند، کیفری که به خاطر بی اعتمادی اش به بخشندگی نانسی و به خاطر رها کردن فرزندش به مدت ۱۸ سال، باید به آن گردن نهد. شاید برای خوانندگان بهتر باشد سایلاس مارنر را پیش از دیگر کتابهای جورج الیوت بخوانند، زیرا واضح است که سایلاس مارنر خوش ساخت ترین رمان اليوت است.
درباره ترجمه کتاب سایلاس مارنر
همانند اغلب آثار جورج الیوت، بهترین ترجمه کتاب سایلاس مارنر را رضا رضایی بوسیله نشر نی منتشر کرده است. این ترجمه از روی متن اصلی به زبان انگلیسی انجام شده است و همانند سایر ترجمه های مجموعه رمان های کلاسیک نشر نی، ترجمه درخشانی از آب درآمده.
منبع: نسل قلم ۹۲ / جورج الیوت / لتیس کوپر / ترجمه انوشه حمزه ای / انتشارات کهکشان / ۱۳۷۷
