ایتالو اسووو رماننویس و منتقد ایتالیانی (۱۸۶۱ – ۱۹۲۸) در شهر تریست از پدر آلمانی و مادر ایتالیائی زاده شد، تحصیلات ابتدائی را در زادگاه خود بهپایان رساند و در دوازده سالگی به کالجی نزديك شهر باوير فرستاده شد. پنج سال در آلمان اقامت کرد، به زبان و ادبیات آلمانی علاقه بسیار یافت و از ادبیات ایتالیائی عصر خود دور شد. ورشکستگی مالی خانواده موجب گشت که اسووو به تریست باز گردد و به شغلهای کوچك تن دردهد و از محیط ادبی جدا ماند. در ۱۸۸۰ به عنوان کارمند ساده در بانك شروع به کار کرد و هجده سال در این شغل باقی ماند.
اولین رمان اوسوو به نام يك زندگی (Una Vita) در ۱۸۹۲ انتشار یافت که سرگذشت شخصی او و داستان شکست در زندگی است. جوانی شهرستانی برای پیدا کردن کار به شهر می رود و در بانکی استخدام می شود، زندگی یکنواخت و ملالآمیزی پیش می گیرد و روزها را در انتظاری پوچ می گذراند، تا آنکه عاشق دختر رئیس ثروتمند خود می گردد که اگر چه خود را تسلیم می کند، او را جدی نمی گیرد. جوان که از زندگی پر شکنجه خسته می شود، به خودکشی دست می زند تا از غمها و خیانتها و بیعدالتیها رهائی یابد. این رمان توفیقی بدست نیاورد.
اسوو به انتشار مقالههایی در زمینه نقد ادبی و هنری و موسیقی پرداخت و به انجمن ادبی و هنری شهر رفت و آمد یافت. در ۱۸۹۶ ازدواج کرد و در ۱۸۹۸ رمان دیگری به نام ضعف پیری (Senilita) انتشار داد که آن نیز مورد توجه منتقدان قرار نگرفت.
اسووو که از عدم توجه ناقدان آزردهخاطر شده بود، دنباله نوشتن را رها کرد و در حدود بیست و پنج سال چیزی انتشار نداد. در ۱۸۹۹ کار بانك را ترك كرد و مدیریت مؤسسهای صنعتی را که متعلق به خانواده همسرش بود، بر عهده گرفت و سفرهائی به فرانسه، انگلستان و اتریش انجام داد. در ۱۹۰۳ با جیمز جویس که در مدرسه برلیتز شهر تریست به تدریس زبان انگلیسی اشتغال داشت، آشنا شد و دوستی صمیمانهای میان آن دو بر قرار گشت.
اسووو در جریان اولین جنگ جهانی به مطالعه آثار فروید پرداخت و کتاب رویای او را ترجمه کرد و بهشدت به مسائل مربوط به روانکاوی علاقه یافت. نفوذ فرويد و اندیشههای او در سومین رمانی که شاهکار وی بهشمار می آید، آشکار است. این رمان به نام وجدان زنو (La Coscienza di Zeno) در ۱۹۲۳ انتشار یافت. پزشکی از بیمار خود زنو که مردی مالیخولیائی و متلونالمزاج است می خواهد تا گذشته خود را برای او شرح دهد. بیمار حوادث زندگی راکه غالبا با عدم تعادل روحی و شکست همراه بوده به صورت اعترافات بیان می کند. این رمان که بیشتر در تحلیل روانی و درمان روحی است و با عمق و دقتی فراوان نوشته شده در زمانی که ادبيات اروپائی به هنر تحلیلی و درونی بیشتر روی آورده بود، ناگهان موجب کشف مقام اسوو و شهرت او گشت و ظهورش موجب پیدایش مباحثهها و نقدهای فراوان در صحنه ادبیات جهانی گردید.
اسوو بر اثر حادثه اتومبیل درگذشت و پس از مرگش چند اثر از وی انتشار یافت، از آن جمله مجموعه داستانهای کوتاه به نام داستان پیرمرد خوب و دختر زیبا (۱۹۲۹) و مجموعه داستانها و قصهها با عنوان سفر کوتاه احساسی و قصههای دیگر چاپ نشده (۱۹۴۹)، مکاتبات اسوو با نویسندگانی چون والری لاربو نویسنده فرانسوی در ۱۹۵۳ انتشار یافت. جیمز جویس در کشف شخصیت و آثار اسوو سهم بهسزایی داشت و هم او بود که وی را به نویسندگان و منتقدان شناساند. والری لاربو آثار او را ستود و در اعتلای مقامش کوشید.
منبع: فرهنگ ادبیات جهان / زهرا خانلری / انتشارات خوارزمی